W dniach 15–16 maja 2025 r. w Toruniu odbyła się III Ogólnopolska Konferencja Naukowa poświęcona uwarunkowaniom społecznym przeobrażeń współczesnej rodziny oraz związanym z nimi potrzebom prawnym. Dwudniowe obrady koncentrowały się wokół takich zagadnień, jak: rekodyfikacja prawa rodzinnego, ewolucja procedur dotyczących spraw rodzinnych — ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji małoletniego jako ich uczestnika — współczesne formy życia we dwoje, aktualne obowiązki alimentacyjne oraz wpływ wieku na realizację praw rodzinnych.

Swoje referaty wygłosiły również dr Anna Natalia Schulz oraz dr Agnieszka Wedeł-Domaradzka, prof. UKW.

Dr Anna Natalia Schulz poświęciła swoje wystąpienie szczególnemu typowi macierzyństwa zastępczego — polegającemu na korzystaniu przez tzw. rodziców intencyjnych z pomocy kobiety spokrewnionej z jednym z nich. Punktem wyjścia dla rozważań było omówienie dwóch orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Królestwa Belgii, dotyczących: braku możliwości prawnego zaprzeczenia ojcostwa męża kobiety, która urodziła dziecko, oraz niemożności ustalenia pochodzenia dziecka bezpośrednio od zainteresowanych rodziców intencyjnych. Celem analizy było ustalenie, czy prawodawstwa poszczególnych państw wykazują wspólną tendencję do faworyzowania lub ograniczania tego rodzaju macierzyństwa zastępczego, czy też relacje rodzinne między matką a rodzicami intencyjnymi pozostają z perspektywy danego ustawodawstwa irrelewantne. W toku wystąpienia wskazano również na prawnokarne aspekty zjawiska korzystania z pomocy spokrewnionych kobiet w celu urodzenia dziecka dla krewnego.

Dr Agnieszka Wedeł-Domaradzka, prof. UKW, przedstawiła zagadnienie tzw. „luki rodzicielskiej”, która ujawnia się w kontekście przysposobień oraz korzystania z metod wspomaganej prokreacji. Jej rozważania objęły zarówno przesłanki dopuszczalności przysposobienia i wspomaganej prokreacji w polskim porządku prawnym, jak i analizę porównawczą wybranych systemów prawnych państw europejskich. Celem badania było ustalenie, czy systemy prawne tych państw opierają się na jednolitych, czy zróżnicowanych podstawach prawnych w odniesieniu do omawianych instytucji. Zbadano również, jak mechanizmy te funkcjonują w praktyce. We wnioskach wskazano, że mimo licznych podobieństw pomiędzy systemami prawnymi poszczególnych krajów, istnieją także różnice prowadzące do powstawania luk. Przykładowo — przysposobienie jest co do zasady dostępne dla osób samotnych, jednak osoby te nie mają zazwyczaj dostępu do metod wspomaganej prokreacji. Luki te szczególnie uwidaczniają się w praktyce, co potwierdzają badania statystyczne, raporty kontrolne oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wskazują one na istotne ograniczenia w dostępności tych instytucji, związane m.in. z płcią, wiekiem oraz stanem cywilnym osób pragnących przysposobić dziecko lub skorzystać z metod wspomaganej prokreacji.